Hãy dừng xem “giáo dục luật pháp” là vấn đề chỉ dành cho luật sư mà đó là điều cần thiết mà chúng ta cần sự cởi mở tư duy để tiếp cận và học hỏi nhiều hơn, đặc biệt là giới trẻ. 

Chủ đề về giáo dục luật pháp có lẽ là khía cạnh đang có rất ít sự quan tâm của số đông. Nhất là thế hệ càng trẻ, sự quan tâm về việc “biết luật” càng lúc bị thiếu hụt dần vì luật pháp thường không nằm trong xu hướng quan tâm của thế hệ trẻ hiện nay. 

Nhưng với sự tiến bộ của mọi phương diện, giáo dục luật pháp sẽ là nhân tố không chỉ giúp thay đổi nhận thức của cộng đồng, mà còn nhìn nhận đúng đắn hơn về tầm quan trọng của việc học và biết luật để có được kỹ năng vàng cần có: kỹ năng giải quyết vấn đề. 

Hãy cùng Hệ Thống Giáo Dục NQH tìm hiểu ngay nội dung cực kỳ hữu ích dưới đây nhé! 

 

Thực trạng của “giáo dục luật pháp” ở giới trẻ hiện nay

Bộ phận thanh thiếu niên Việt Nam từ 10-24 tuổi tại nước ta đa phần đang học tập tại các bậc học khác nhau từ tiểu học đến đại học nên trình độ nhận thức và mức độ hiểu biết pháp luật có sự phân hóa khá lớn. 

Mặc dù đã có mặt tích cực về cập nhật và đón nhận kiến thức đúng hay hành động tích cực cho cộng đồng, sự hiểu biết về pháp luật của thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. 

Theo tổng kết của Viện nghiên cứu thanh niên Việt Nam, Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, Viện tâm lý và giáo dục pháp luật đưa ra các cuộc khảo sát tại 1 số trường học, tỉnh thành cho thấy: 49,2% số người được hỏi không hiểu biết gì về pháp luật, 20,2% trong 300 ý kiến của các em học sinh trung học phổ thông các tỉnh phía Nam không biết gì về luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; 50% trên 300 ý kiến không quan tâm gì đến đạo luật này, trong khi đây là một đạo luật liên quan mật thiết đến quyền và nghĩa vụ của các em.

Do thiếu hiểu biết, các thống kê cho thấy: Tỷ lệ thanh thiếu niên phạm pháp chiếm đến 56% tổng số vụ vi phạm pháp luật trên địa bàn cả nước. Như đã nêu trên, mỗi ngày trên các mặt báo xuất hiện hàng loạt các vụ thanh thiếu niên lạng lách đánh võng khi tham gia giao thông, chất cấm ma túy xuất hiện tần suất dày đặc hơn ở các trường học hay cầm hung khí rượt đuổi tấn công nhau nơi công cộng. 

Không chỉ thế, sự thiếu hiểu biết về pháp luật còn đi đôi với những cái nhìn lệch lạc về pháp luật thậm chí là coi thường và chống đối pháp luật. Những hành vi vi phạm pháp luật cũng ngày càng táo tợn, dã man. Khó có thể tưởng tượng những mầm non của đất nước, những thanh niên vừa mới bước vào đời lại có những hành vi tác hại khó lường đến vậy.

Điều này đặt dấu hỏi lớn tới gia đình, nhà trường, hệ thống giáo dục về lĩnh vực pháp luật và toàn xã hội: Làm sao để giúp các em hiểu đúng về pháp luật, biết bảo vệ mình và tiếp tục phát triển về mặt nhận thức thật sự chất lượng để hướng tới cuộc sống tích cực và văn minh hơn? 

 

Hiểu về giáo dục luật pháp 

Ý thức pháp luật là dạng ý thức xã hội - sản phẩm của sự tiến hóa mà con người có được thông qua quá trình lao động, sáng tạo và hình thành ngôn ngữ. Gắn với từng cá nhân con người, ý thức pháp luật thể hiện ở hai mặt của phương diện chủ quan là sự hiểu biết pháp luật và thái độ, tình cảm đối với pháp luật của chính con người đó. 

Đây là một trong yếu tố quan trọng để hình thành nên hệ thống cơ quan nhà nước và quá trình thực thi quyền lực nhà nước. Nhờ đó, xã hội chúng ta có những chuyển biến tích cực hơn với đường lối phát triển đúng đắn và sự dẫn dắt của nhà nước. 

Ý thức pháp luật có được là do quá trình đào tạo mang tên “giáo dục luật pháp” mà thành. Nếu giáo dục luật pháp chỉn chu, bài bản và chất lượng thật sự cho cả thế hệ thì ý thức pháp luật của mỗi cá nhân sẽ được nâng cao, đồng thời đảm bảo tệ nạn xã hội sẽ được giảm bớt đáng kể. Mục tiêu hướng đến cuộc sống văn minh sẽ có hy vọng hơn. 

Vậy hiểu đúng về giáo dục luật pháp chính là quá trình hoàn thiện nhân tố xã hội - pháp lý của con người. 

“Giáo dục luật pháp là hoạt động có định hướng, có tổ chức, do các chủ thể có chức năng, nhiệm vụ. Giáo dục luật pháp tiến hành thông qua các phương pháp, hình thức đa dạng, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm của từng đối tượng, vùng miền nhằm truyền tải kiến thức, nội dung, quy định pháp luật liên quan mật thiết đến cuộc sống của người dân; thông tin về thực tiễn thi hành pháp luật; hướng dẫn kỹ năng chủ động, tự giác, tìm hiểu, sử dụng, chấp hành pháp luật; định hướng, nâng cao nhận thức, từ đó hình thành nên ở họ ý thức pháp luật, tình cảm, niềm tin về pháp luật và hành vi phù hợp với các yêu cầu của pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình.” - Theo Ngô Quỳnh Hoa (Phó Vụ trưởng, Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật)

 

Tại sao “giáo dục luật pháp” là cần thiết? 

Giáo dục pháp luật cho giới trẻ một cách đúng đắn, đầy đủ và kỹ càng sẽ mang lại vô số lợi ích cho không chỉ các bạn trẻ mà còn cho gia đình, nhà trường và toàn xã hội. 

Bảo vệ quyền lợi cá nhân 

Hiểu biết rõ về luật pháp giúp các bạn trẻ bảo vệ được bản thân và những người xung quanh. Khi đã được giáo dục tốt về luật pháp, các bạn trẻ sẽ hiểu rõ về các quyền và nghĩa vụ của bản thân, từ đó có các nhận định đúng về các tình huống liên quan đến pháp luật và xử lý các tình huống đó dựa trên những tri thức đã có về pháp luật. 

Giúp đỡ những người xung quanh 

Hiểu biết về pháp luật - các bạn trẻ hoàn toàn có thể đưa ra lời khuyên hay truyền lại các tri thức về pháp luật cho gia đình và những người xung quanh. 

Nền tảng tốt cho công việc tương lai 

Hiểu đúng - đủ - kỹ về pháp luật ngay từ khi còn trẻ cũng tạo tiền đề tốt cho công việc của các bạn trẻ trong tương lai. Bởi ngành nào cũng có pháp luật và đòi hỏi người làm việc trong bất cứ lĩnh vực nào cũng cần có vốn tri thức về pháp luật thật vững chắc.

 

Cách tiếp cận việc giáo dục luật pháp 

Mọi thứ đều bắt nguồn từ những điều nhỏ và gần gũi nhất. Từ vòng tròn gia đình nhỏ trở nên lớn dần hơn ra ra quy mô xã hội hơn như trường học và báo chí truyền thông.  

Gia đình phải làm gương cho con cái, không vi phạm luật pháp và giáo dưỡng con em mình theo con đường đúng đắn - tuân thủ pháp luật. 

Nhà trường và các tổ chức giáo dục pháp luật học đường cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong trường học. 

Các cơ quan truyền thông, báo chí cũng cần có phương án tăng thời lượng và cách thức tiếp cận của các chương trình giáo dục pháp luật đến thanh thiếu niên nước nhà.

 

Những câu chuyện tỏa sáng vẻ “tri thức” 

Giáo dục luật pháp ngoài nắm giữ vai trò giáo dục về nhận thức cho thế hệ trẻ một cách lý thuyết và bài bản, còn đem lại sự hỗ trợ rất lớn giúp chúng ta tạo ra những điều giá trị tốt đẹp cho cộng đồng. 

Nhờ sức mạnh của tri thức pháp luật, đã có những câu chuyện đời thường trong cuộc sống thực tế cho ta thấy được sự hiểu biết về pháp luật là việc cần thiết đến thế nào. 

Câu chuyện đầu tiên của hoa hậu Phương Nga. Bỏ qua những tình tiết của vụ kiện trước, bài học lớn nhất mà chúng ta cần học hỏi từ cô gái này chính là bản lĩnh chiến đấu để bảo vệ quyền lợi và giá trị của mình bằng sự lập luận bào chữa sắc bén. 

Nếu như không có vốn kiến thức về pháp luật vững vàng, hoa hậu Phương Nga đã không thể tự giải cứu cho chính mình thành công khỏi vụ việc chấn động năm đó. 

Hay câu chuyện về nữ luật sư Trần Thị Ngọc Nữ sẽ là một minh chứng sống cho việc sử dụng sức mạnh trí tuệ và luật pháp để thực hiện lý tưởng cao đẹp: là “Lá chắn thép ” bảo vệ trẻ em Việt Nam khỏi bạo hành và xâm hại. 

Luật sư Ngọc Nữ là người nhiệt huyết, tích cực tham gia nhiều hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em bị bạo lực, ngược đãi, xâm hại. Bà đã cùng đồng nghiệp phối hợp các cơ quan bảo vệ và thực thi pháp luật nhằm hỗ trợ, can thiệp, bảo vệ cho nhiều gia đình, phụ huynh và trẻ em. 

Qua đó, góp phần công lao lớn đưa ra xử lý kịp thời các đối tượng có các hành vi vi phạm quyền trẻ em không chỉ tại TP.HCM mà còn ở các tỉnh, thành phố khác khi được liên hệ nhờ trợ giúp. 

Thế mới thấy, biết luật cũng là một lợi thế lớn cho các bạn trẻ. Thế giới càng cải tiến thì mỗi người cũng cần định hướng và kiên trì nâng cấp tư duy lẫn tri thức, nhất là vốn kiến thức về pháp luật.  

Thứ mà thế hệ trẻ đang đối mặt không chỉ có những tệ nạn xã hội mà còn là sự lường trước những sự việc, vấn đề vi phạm mang tính tinh vi hơn có thể xảy ra trong tương lai. Điều đó rất cần chúng ta đủ tỉnh táo và bản lĩnh để chiến đấu bằng sự vận dụng mọi nguồn lực mà trong đó, luật pháp là một trong những yếu tố then chốt.

Hệ thống giáo dục NQH hy vọng với bài viết này sẽ đem lại cho các bạn đọc một góc nhìn đúng về việc giáo dục luật pháp. Đồng thời, sự ý thức về chủ động trau dồi về luật pháp từ căn bản nhất sẽ được các bạn nhận thức hành động càng sớm càng tốt. 

-----------------

Nguồn tham khảo:  

1. https://www.facebook.com/starlight.project.lp/posts/122201453975655 

2. https://suckhoedoisong.vn/vu-hoa-hau-phuong-nga-va-ban-linh-chu-toa-169133500.htm

-----------------

Các bài viết liên quan:

1. Chiến lược ôn thi THPT bài Khoa học - Xã hội

2. Phương pháp giáo dục STEAM toàn diện cho con

3. Các Mốc Thời Gian Quan Trọng Trong Xét Tuyển Đại Học 2023